מתוך ספרו של המשורר דוד ברבי –
‘פועלים סניף קלנסואה’
עֲטוּיַת חִיגַ‘אבּ
עֲטוּיַת חִיגַ‘אבּ שָׁחוֹר הַנַּעֲרָה,
רַק קַו אֲוִיר מַפְרִיד בֵּינֵינוּ
יָפָה הִיא כְּמוֹ בִּתִּי
שׁוֹאֶלֶת:
“יַא–חַאג‘, זוֹ פַּעַם רִאשׁוֹנָה
אֲנִי מוּל הַמְּכוֹנָה
הַאִם תּוּכַל לַעֲזֹר לִי“?
וְהִיא תְּבַטֵּא זֹאת
בְּשָׂפָה עַרְבִית יָפָה
וַאֲנִי שֶׁמֵּבִין טוֹב אֶת שְׂפָתָהּ
עוֹנֶה:
“הַכְנִיסִי אֶת הַכַּרְטִיס וְקִרְאִי,
הַמְּכוֹנָה יְדִידוּתִית כָּמוֹךְ“.
עוֹשֶׂה זֹאת בְּמִבְטָא עִבְרִי צַח
הַמַּעֲלֶה חִיּוּךְ
עַל שְׂפָתֶיהָ
וְהֵן אוֹתָן הַשְּׂפָתַיִם שֶׁמְּבַטְּאוֹת בְּחֵן
בַּמִּבְטָא הָעַרְבִי.
מַדְהִימָה הַקִּרְבָה
כְּאִלּוּ הַמֶּרְחָק אֵינוֹ קַיָּם
עִבְרִי–עַרְבִי
חִלּוּפֵי אוֹתִיּוֹת בִּלְבַד
כְּמוֹ חִלּוּפֵי הַמִּלִּים בֵּינֵינוּ
אֲנִי וְהִיא כְּמוֹ אָב וּבַת
וַאֲפִלּוּ הַחִיגַ‘אבּ לֹא יוּכַל לְהַפְרִיד
בֵּינֵינוּ
مُحَجَّبَة
الْفَتاةُ مُغَطاةٌ بِحِجابٍ أسْوَدْ
وَيَفْصِلُ بَيْنَنا خَطٌّ هَوائِيٌّ فَقَطْ
جَميلَةٌ هِيَ كابْنَتي
وَتَسْأَلُ:
“يا حاجْ، هذهِ الْمَرَّةُ الْأولى
أَنا أَمامَ الْماكِنَةْ
فَهَلْ تَسْتَطيعُ مُساعَدَتي؟”
تَلْفُظُ ذلِكَ
بِلُغَةٍ عَرَبِيَّةٍ جَميلَةْ
وَأَنا الَّذي أَفْهَمُ لُغَتَها جَيِّدًا
أُجيبُ:
“أَدْخِلي الْبِطاقَةَ وَاقْرَئي،
الْماكِنَةُ لَطيفَةٌ مِثْلُكِ”،
وَأَنا أَلْفُظُ ذلِكَ بِلَفْظٍ عِبْريٍّ سَليم
يَرْسُمُ الْبَسْمَةَ عَلى شَفَتَيْها،
تِلْكَ الشَّفَتَيْنِ اللَّتينِ تَلْفُظانِ بِفِتْنَةْ
بِاللَّفْظِ الْعَرَبيّ.
هذا الْقُرْبُ مُذْهِلٌ
كَأَنَّ الْبُعْدَ غَيْرُ قائِمْ
عِبْرِيٌّ – عَرَبِيٌّ
تَبْديلُ حُروفٍ فَقَطْ
مِثْلُ تَبادُلِ الْكَلِماتِ بَ
أَنا وَهِيَ كَأَبٍ وَابْنَتِهِ
وَحَتَّى الْحِجابُ لا يَسْتَطيعُ الْفَصْلَ
بَيْنَنا!
רִים
אֲנִי נִזְכָּר בַּשֵּׁם רַזַאלָה מִיַּלְדוּתִי,
וְזוֹ הָיְתָה מֵהָעִיר נַאבֶּל בְּטוּנִיס.
עִיר הַנָּשִׁים הַיָּפוֹת, כָּךְ אָמְרוּ,
וְנִקְרֵאת הִיא רַזַאלָה וְיָפְיָהּ
נִרְאֶה מִשָּׁם,
מֵהָעִיר הַהִיא,
אֲלֵיהֶן עָלוּ לָרֶגֶל מֵרַחֲבֵי טוּנִיס הַיְרֻקָּה.
וְרִים זוֹ גַּם אַיָּלָה שְׁלוּחָה בַּמֶּרְחָבִים;
וּבְדַהֲרָתָהּ תָּעִיף אוֹתָהּ הָרוּחַ,
יִצְחַק לָהּ הַגֶּשֶׁם
וִינוֹפְפוּ לָהּ עַנְפֵי הָעֵצִים
וְהַצִּפֳּרִים תְּנַתֵּרְנָה לְעֵבֶר יַעֲדָן.
וְהִיא, רִים, חִיּוּכָהּ יִקְרָא לַחֹפֶשׁ
וְיָפְיָהּ עָטוּף בַּעֲטִיפַת חִיגַ׳אבּ צִבְעוֹנִית,
כַּעֲלֵי
הַכּוֹתֶרֶת שֶׁל הַיֹּפִי
ريم
أَتَّذَكَّرُ اسْمَ رَزيئيلا مُ
كانَتْ مِنْ مَدينةِ نابلِ التُّونُسِيَّةْ
مَدينَةِ الْحَسْناواتِ، كَما قالوا
وَسُمِّيَتْ رَزيئيلا وَجَمالُه
عَلى ما يَبْدو مِنْ هُناكْ،
مِنْ تِلْكَ الْمَدينَةْ،
إِلَيْهِنَّ حَجّوا مِنْ أَرْجاءِ تونُسَ الْخَضْراءْ
وَريمٌ هذِهِ أَيْلَةٌ هائِمَةٌ في الْبَراري
وَبِعَدْوِها تُطَيِّرُها الرِّياحْ،
يَضْحَكُ لَها الْمَطَرْ
وَتُلَوِّحُ لَها أَغْصانُ الشَّجَرْ
وَالْعَصافيرُ تَقْفِزُ نَحْوَ أَهْدافِها،
وَهِيَ، ريمْ، بَسْمَتُها تُنادي لِلْحُرِيَّةْ
وَجَمالُها مَلْفوفٌ بِحِجابٍ مُلَوَّنْ،
كَأَوْراقِ
تُوَيْجِ الْجَمالْ
עֲנָת
כְּבָר כָּתַבְתִּי עַל שָׁלֹשׁ, וְהָרְבִיעִית שְׁמָהּ אֵינוֹ בְּעַרְבִית
אַף שֶׁהִיא עֲטוּיַת חִיגַ‘אבּ וְעַל צַוָּארָהּ מְקֻעֲקָעוֹת
אוֹתִיּוֹת הַקּוּרְאָן בִּדְיוֹ סְתָרִים.
וְהִיא רוֹצָה לָדַעַת אֶת פֵּרוּשׁ שְׁמָהּ בְּשָׂפָה שֶׁאֵינָהּ שְׂפָתָהּ,
וַאֲנִי בְּעִבְרִית תָּנָ“כִית אוֹמֵר כִּי עֲנָת הִיא ״אֵלַת מִלְחָמָה כְּנַעֲנִית״,
גַּם אֵלַת ״צַיִד וּפִרְיוֹן״ וְגַם כִּי נִכְתַּב בַּמְּגִלּוֹת שֶׁהִיא בְּתוּלָה.
וְהִיא תַּגִּיד שֶׁהִיא סַרְבָנִית מִלְחָמָה
וְשֶׁהִיא נוֹלְדָה לִהְיוֹת אֲחוֹתָהּ שֶׁל אָתֶנָה הַיְּוָנִיָּה
וְשֶׁל אִיזִיס הַמִּצְרִיָּה
אוֹ לְפָחוֹת אַחַת שֶׁכָּל הֶהָרִים סְבִיב קַלַנְסֻוַּה
יִרְקְדוּ כְּאֵילִים
לִכְבוֹדָהּ.
عَنات
لَقَدْ كَتَبْتُ عَنْ ثَلاثٍ، وَالرّابِعَةِ لَيْسَ عَرَبِيًّااسْمُها
رُغْمَ أَنَّها مُحَجَّبَةٌ وَجيدُها مَوْشومٌ
بِأَحْرُفِ الْقُرْآنِ بِحِبْرٍ سِرِّيّْ.
وَهِيَ تُريدُ أَنْ تَعْرِفَ مَعْنى اسْمِها الْمَأْخوذِ مِنْ لُغَةٍ لَيْسَتْ لُغَتَها،
وَأَنا بِعِبْرِيَّةٍ تَناخِيَّةٍ أَقو
وَإِلهَةُ “الصَّيْدِ وَالْخِصْب” وَمَكتوبٌ في اللَّفائِفِ أَنَّها بَتولْ.
وَهِيَ تَقولُ إِنَّها تُعارِضُ الْحَرْبَ
وَإِنَّها وُلِدَت لِتكونَ أُخْتًا لِإِثْنا الْيو
وَلإيزيسَ الْمِصْرِيَّةْ
أوْ عَلى الْأَقَلِّ أَنْ تَرْقُصَ كُلُّ الْجِبالِ الْمُقابِلَةِلِقُلُنْسَوَةْ
كَالأَيائِلِ
احْتِرامًا لَها.
